یبوست چیست علت ها و روشهای درمان

​

یبوست مشکل بسیار رایجی است که همه افراد آن را در طول زندگی تجربه می کنند. اما در برخی افراد به مشکلی مزمن تبدیل شده و زندگی آنان را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری هر چند ساده باشد، ولی نباید بدون درمان رها شود، زیرا که می تواند مشکلات و عوارض متعددی را در آینده برای فرد ایجاد کند. در ادامه به بررسی کامل این بیماری می پردازیم:

یبوست چیست؟

یبوست نوعی اختلال گوارشی رایج است و به معنی دفع مدفوع سخت و یا کاهش تعداد دفعات حرکت روده میباشد. این تعداد دفعات در افراد مختلف متفاوت است، بنابراین نمی توان تعداد مشخصی را معین کرد. بعضی افراد روزانه تا 3 بار دفع مدفوع دارند و دسته ای دیگر فقط چند بار در طول هفته.

به طور معمول اگر مجبور هستید برای دفع فشار بسیار زیادی به مقعد وارد کنید و یا اینکه بیشتر از 3 روز است که مدفوعی از بدن شما دفع نشده، به یبوست دچار هستید.

علائم

شایع ترین علائم این بیماری به این شرح است:

دفع مدفوع در چند مرحله

کمتر از 3 بار دفع مدفوع در هفته

نیاز به فشار برای خارج شدن مدفوع از مقعد

مدفوع سخت یا کوچک

احساس مداوم نیاز به دفع و یا کامل نبودن عمل دفع

نفخ شکم

در صورتی که یبوست بیشتر از 3 ماه به طول انجامد، مزمن نامیده میشود. زنان، مادران باردار و افراد بالای 65 سال بیشتر از سایرین در معرض این بیماری قرار دارند.

علت

وظیفه روده بزرگ جذب آب از مواد غذایی و دفع پسماند آنها است. مشکل اصلی زمانی ایجاد میشود که مواد زائد بدن به کندی در روده حرکت کنند. این اتفاق باعث سفت و خشک شدن مواد زائده شده بنابراین مدفوع به سختی از مقعد خارج میشود.

عوامل مختلفی بر وضعیت گوارشی فرد تاثیر گذار است و می توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند، این عوامل عبارتند از :

تغییر در رژیم غذایی

کمبود آب یا فیبر در رژیم غذایی

زیاده روی در مصرف لبنیات

بی تحرکی

زیاده روی در مصرف ملین ها

مصرف برخی از داروها (به ویژه داروهای ضد درد مانند مواد مخدر، داروهای ضد افسردگی و قرص آهن)

داروهای آنتی اسید که کلسیم یا آلومینیوم دارند.

اختلالات اشتها

سندرم روده تحریک پذیر

بارداری

اختلال اعصاب و ماهیچه های دستگاه گوارش

سرطان روده بزرگ

شرایط عصبی مانند بیماری پارکینسون یا بیماری اسکلروز متعدد

استرس

تیروئید کم کار(یا کم کاری تیروئید )

عوارض

عوارض یبوست مزمن شامل موارد زیر است:

بواسیر یا هموروئید : اعمال فشار زیاد به مقعد برای تخلیه روده می تواند به سیاهرگ های این ناحیه آسیب زده و باعث تورم آنها شود.

شقاق یا فیشر : عبور مدفوع بزرگ یا سخت می تواند باعث ایجاد ترک هایی عمیق در مقعد شود.

انقباض مدفوع : یبوست مزمن ممکن است باعث تجمع مدفوع سخت در روده شود.

پرولاپس رکتال : اعمال فشار زیاد در مقعد می تواند باعث آسیب دیدن روده شده و باعث بیرون زدگی آن از مقعد شود.

تشخیص

برای تشخیص یبوست مزمن پزشک علاوه بر معاینه عمومی بدن و معاینه دیجیتال رکتال از آزمایشات دیگری نیز استفاده می کنند، تا بتوانند علت اصلی را تشخیص دهند:

آزمایش خون : ممکن است پزشک برای بررسی یک بیماری سیستمیک مانند کم کاری تیروئید (کم کاری تیروئید) آزمایش خون را توصیه نماید.

عکسبرداری : عکس برداری از روده به منظور تشخیص انسداد کاربرد دارد.

معاینه روده یا سیگموئیدوسکوپی : در این روش پزشک لوله ای منعطف را در مقعد شما وارد می کند تا مقعد و قسمت تحتانی روده بزرگ را معاینه نماید.

بررسی رکتوم و کل روده بزرگ (کولونوسکوپی): این روش تشخیصی به پزشک شما اجازه می دهد تا روده بزرگ را با یک لوله مجهز به دوربین معاینه کند.

درمان یبوست

درمان یبوست مزمن معمولاً با تغییر در رژیم غذایی و تغییر شیوه زندگی شروع می شود. اگر این تغییرات کمکی نکنند، پزشک روشهای درمان دارویی یا جراحی را توصیه میکند.

تغییر در رژیم و سبک زندگی

پزشک ممکن است برای رفع یبوست روشهای خانگی زیر را توصیه کند:

میزان فیبر مصرفی را افزایش دهید: اضافه کردن فیبر به رژیم غذایی، حجم مدفوع شما را افزایش داده و عبور آن از طریق روده را سهولت می بخشد. برای مصرف فیبر بیشتر لازم است به تدریج میزان مصرف میوه ها، سبزیجات تازه و نیز غلات سبوس دار را افزایش دهید. به طور کلی باید برای در هر 1000 کالری در رژیم غذایی روزانه 14 گرم فیبر باشد. افزودن ناگهانی مقدار زیادی فیبر به رژیم غذایی می تواند باعث نفخ شکم شود.

بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید : فعالیت بدنی باعث افزایش فعالیت عضلات روده می شود و به درمان یبوست کمک می کند.

دفع مدفوع را به تاخیر نیندازید : تاخیر در دفع موجب از بین رفتن آب مدفوع شده و یبوست را تشدید می کند.

روزانه 8 لیوان آب بنوشید.

نوشیدن مایعات گرم به خصوص صبح ها می تواند به هضم راحت تر غذا کمک کند.

مصرف الکل و نوشیدنی های حاوی کافئین مثل قهوه که باعث دفع آب بدن میشوند را به حداقل کاهش دهید.

مصرف غذاهای کم فیبر مانند گوشت، شیر، پنیر و غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید.

اضافه کردن پروبیوتیک ها به رژیم غذایی می تواند در درمان موثر باشد.

ملین

داروهای ملین جهت درمان یبوست نقشی اساسی دارند؛ ملین ها در انواع مختلفی دسته بندی می شوند و عملکردهای متفاوتی دارند. برخی از مهمترین آنها عبارتند از :

مکمل های فیبر : مکمل های فیبر با افزایش حجم مدفوع به درمان یبوست کمک می کنند. مدفوع حجیم نرمتر است و راحت تر از مقعد عبور می کند. مکمل های فیبر شامل پسلیوم، کلسیم پلی کربوفیل و متیل سلولز است.

محرک ها : مواد محرک با انقباض روده به درمان بیماری کمک می کنند. مهمترین ملین محرک بیزاکودیل (کورکتول ، دولکولاکس و …) است.

ملین های اسمزی : این ملین با افزایش ترشح مایعات از روده و کمک به تحریک حرکات روده به درمان یبوست کمک می کند. هیدروکسید منیزیم خوراکی (شیر فیلیپس از منیزیم ، شیر دولکولاکس از منیزیم )، سیترات منیزیم، لاکتولوز و پلی اتیلن گلیکول نمونه هایی از این ملین های اسمزی است.

روان کننده ها : ملین های روان کننده مانند روغن معدنی باعث سهولت حرکت مدفوع در روده بزرگ میشود.

شیاف های گلیسیرین یا بیزاکودیل : این داروها نیز با چرب کردن روده به تحریک و حرکت مدفوع در روده کمک می کنند.

از مصرف ملین ها بیشتر از 2 هفته و بدون مشورت با پزشک پرهیز کنید.

سایر داروها

اگر مصرف داروهای بدون نسخه به درمان یبوست مزمن کمک نکنند، پزشک ممکن است روشهای دارویی را تجویز کند، به خصوص اگر بیمار به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا باشد.

داروهایی مثل لیناکلوتید، پلک ناتید، لوبیپروستون از مهمترین داروهای سندرم روده تحریک پذیر هستند و … آب بیشتری را به روده وارد می کنند، تا با نرم کردن مدفوع به دفع راحت تر کمک کنند.

داروی سروتونین هیدروکسی تریپتامین که به حرکت مدفوع در روده بزرگ کمک می کند.

اگر علت ایجاد یبوست داروهای ضد درد مخدر باشد مصرف داروهایی مثل نالوکسگول و متیل نالترکسون با کاهش اثر مواد مخدر، به بهبود حرکت روده کمک می کنند.

ادامه این مقاله را میتوانید در اینجا مطالعه کنید.

​